Chùn lưỡi thử ăn…cháo độc vùng cao

Củ ấu tẩu thường mọc ở vùng núi cao, khí hậu lạnh nhưng bản thân củ lại có vị cay tê, tính nóng, có tác dụng chữa bệnh. Cháo ấu tẩu xưa được người đồng bào dân tộc Mông nấu vội dùng giải cảm. Sau này, người Hà Giang đã thêm một số phụ vị, chế biến mà thành món cháo nổi danh nức tiếng như bây giờ.

Ngoài hương vị, cháu ấu tẩu nổi tiếng một phần bởi…độc. Cái độc ở đây không mang hàm nghĩa độc đáo, đặc biệt, duy nhất mà ý chỉ dược tính có thể gây nguy hiểm cho tính mạng con người của củ ấu tẩu. Chất độc có trong củ ấu tẩu còn thuộc hàng kịch độc, chỉ sơ xảy một chút là ngộ độc, mất mạng như chơi. Vì lẽ đó, một vài người nghe tới ấu tẩu đã chùn lưỡi, lắc đầu.Vậy mà kì lạ thay, món cháo của người Hà Giang cũng mê hoặc không ít thực khách. Thông thường, cháo phải được ninh trên 11 tiếng đồng hồ, mất ngần ấy thời gian mới có thể khử hết độc tố ra khỏi củ ấu. Cách duy nhất để biết cháo ăn được hay chưa là…nếm cháo. Nếu vài phút sau khi nếm, lưỡi bắt đầu tê cứng, máu đông lại thì củ vẫn còn độc, chưa ăn được. Cứ nấu và nếm như vậy đến khi nào đầu lưỡi chỉ còn vị mềm mại là cháo đã an toàn.

Cháu ấu tẩu cũng không được ninh bằng nồi áp suất. Loại sáng kiến tiết kiệm thời gian ấy không thể khử hết độc tố có trong củ. Nói đơn giản, muốn thưởng thức cháo độc phải kiên nhẫn, nếu không muốn đùa giỡn với tính mạng. Cháo nấu xong có sắc đậm như bát cháo lòng miền xuôi, vị bùi béo và thơm đặc biệt. Cháo ấu tẩu còn thường có quả trứng gà đập ăn kèm, thêm tiêu, hành, rau mùi nên càng thêm ngon ngậy. Món ăn có công dụng giải cảm rất tốt, còn làm giảm nhức mỏi xương khớp.

Nếu không may có người trúng độc do ăn cháo ấu tẩu thì cần phải tẩm quất, mát xa ngay để giải độc. Trong khi tẩm quất nếu giác hơi được cho nạn nhân được thì càng tốt nhằm loại thải độc tố có trong cơ thể của nạn nhân. Đây là cách giải độc duy nhất khi bị trúng độc củ ấu tẩu.

Cháu ấu tẩu độc đáo từ hương vị, tên gọi đến bản chất, là món quà có một không hai của mảnh đất địa đầu tổ quốc.